مالیات تکفیلی چیست؟

User Rating: 0 / 5

مالیات تکلیفی چیست؟

یکی از ابزار های مهم درآمد دولت و تنظیم عدالت اجتماعی توسط آن با ارائه ی خدمات عمومی و تنظیم توزیع ثروت در جامعه، گرفتن مالیات است. این مالیات بر مواردی همچون درآمد، ارزش افزوده، دارایی و ... تعلق می گیرد. روش های پرداخت متفاوتی برای مالیات در موارد مختلف وجود دارد. به طور مثال شرکت های خصوصی باید اظهارنامه مالیاتی خود را در هر سال مالی به سازمان مالیات کشور تحویل دهند. این خدمات را معمولا شرکت حسابداری انجام می دهد.

یکی از انواع مالیات، مالیات تکلیفی یا WHT (withholding tax) است که تفاوت آن با دیگر مالیات ها در شیوه ی پرداخت آن است. مالیات تکلیفی در واقع نوعی از مالیات بر درآمد است. تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به پرداخت مالیات هستند اما در مورد مالیات تکلیفی این مالیات توسط خدمات گیرنده پرداخت می شود. برای مثال کارفرما مالیات بر دستمزد پیمانکار را پیش از پرداخت از مبلغ کل کسر می کند و از طرف پیمانکار به سازمان مالیاتی کشور پرداخت می کند و پیمانکار نیز در پرداخت حقوق کارگران همین کار را انجام می دهد. به این ترتیب خدمات دهنده خودش به صورت مستقیم اقدام به پرداخت مالیات نمی کند. امور حسابداری از موارد حائز اهمیت در هر کسب و کاری است و برای همین شرکت حسابدرای در کرج بهراد محاسب آماده همکاری جهت تسهیل این روند می باشد.

آنچه در این مقاله می خوانید:

نحوه ی محاسبه ی انواع مالیات تکلیفی
جریمه ی عدم پرداخت مالیات تکلیفی
نحوه پرداخت مالیات تکلیفی
تفاوت مالیات تکلیفی و مالیات بر عملکرد
مواد مختلف قانون مالیات مستقیم که مربوط به مالیات تکلیفی است

نحوه ی محاسبه ی انواع مالیات تکلیفی

بسته به نوع کاری که بین خدمات دهنده و خدمات گیرنده انجام می شود میزان این مالیات متفاوت خواهد بود. به دلیل این که این نوع پرداخت مالیات در شرایط بسیار متعدد و متفاوتی انجام می شود تهیه ی لیست کامل از موارد بسیار مشکل است اما در زیر لیست مهم ترین و متداول ترین موارد را مشاهده می کنید:

مالیات بر درآمد حقوق
مالیات بر درآمد حق‌ الوکاله
مالیات بر درآمد پیمانکاری
مالیات بر نقل ‌و انتقال سهام
مالیات بر درآمد اجاره
مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی خارج از ایران
مالیات بر درآمد پزشکان
مالیات تکلیفی مضاربه
مالیات تکلیفی شرکت های بیمه

مالیات بر درآمد حقوق و دستمزد

موضوع این مالیات در مواد 85 و 86 قانون مالیات مستقیم مطرح شده است. در این نوع مالیات، کارفرما میزان مالیات بر حقوق کارگران را محاسبه کرده و از حقوق آنان کسر می کند تا در موعد مقرر به سازمان مالیاتی کشور پرداخت کند. در این موضوع باید به موارد معافیت های مالیاتی نیز توجه شود. نحوه ی محاسبه ی مالیات حقوق بر اساس میزان حقوق است که به صورت پلکانی دسته بندی می شود. کف و سقف و همچنین تعداد پله ها بر اساس آیین نامه های دولت هر سال تعیین شده و به آن ترتیب محاسبه می شود. برای مثال به طبقه بندی سال های 1400 و 1401 توجه کنید:

سال 1400

درآمد کمتر از 40,000,000 ریال در ماه معاف از مالیات می باشد
طبقه ی اول: بین 40,000,000 تا 80,000,000 ریال، 10 درصد
طبقه ی دوم: بین 80,000,000 تا 120,000,000 ریال، 15 درصد
طبقه ی سوم: بین 120,000,000 تا 180,000,000 ریال، 20 درصد
طبقه ی چهارم: بین 180,000,000 تا 240,000,000 ریال، 25 درصد
طبقه ی پنجم: بین 240.000.000 تا 320.000.000 ریال، 30 درصد
طبقه ی ششم: بیش 320.000.000 ریال، 35 درصد

سال 1401

درآمد کمتر از 5,600,000 تومان معاف از مالیات است.
طبقه ی اول: درآمد بین 5,600,000 الی 15,000,000 تومان 10٪
طبقه ی دوم: درآمد بین 15,000,000 تومان الی 25,000,000 تومان 15٪
طبقه ی سوم : درآمد بین 25,000,000 الی 35,000,000 میلیون تومان 20٪
طبقه ی چهارم : درآمد بیشتر از 35,000,000 تومان 30٪

ماده 86 قانون مالیات مستقیم، پرداخت‌ کنندگان حقوق را مکلف می‌ کند که در زمان پرداخت هرگونه حقوق، مالیات مربوط به آن را محاسبه، کسر و تا پایان ماه بعد به سازمان مالیات کشور پرداخت کنند.

ماده 85 قانون مالیات مستقیم، به کارکنان دولتی و غیردولتی اشاره دارد. در ای ماده بیان شده است: «نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده 84 این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه ده درصد (10%) و نسبت به مازاد آن سالانه بیست درصد (20%) است.

مالیات بر درآمد حق الوکاله

این نوع مالیات توسط وکلا پرداخت می شود. همانطور که می دانید در زمان ارائه ی خدمات بین وکیل و موکل قراردادی منعقد می گردد که حق الوکاله در آن ذکر می شود. 5 درصد این مبلغ به عنوان مالیات باید به عنوان مالیات جدا شده و به سازمان مالیات پرداخت شود. این پرداخت باید در زمان پرداخت حق الوکاله جدا شود، در غیر این صورت مشمول 20 درصد جریمه خواهد شد. ماده ی 103 قانون مالیات مستقیم به این موضوع اختصاص دارد.

مالیات بر درآمد پیمانکاری

این مالیات به درآمد پیمانکار تعلق می گیرد. پیمانکار شخصی حقیقی یا حقوقی است که در ازای دریافت دستمزد، خدماتی را به کارفرما ارائه می دهد. در قرارداد عقد شده میان این دو، مبلغ حق الزحمه ذکر شده است و کارفرما موظف است مالیات را پیش از پرداخت دستمزد، از این مبلغ کسر کرده و به سازمان مالیات پرداخت کند.

پیش تر میزان این مالیات 5 درصد حقوق ناخالص پیمانکار بود اما طبق قانون جدید این میزان به 3 درصد کاهش یافته است. به این ترتیب وظیفه ی پرداخت مالیات تکلیفی پیمان کاران بر عهده ی کارفرماست.

مالیات تکلیفی اجاره املاک

در صورتی که از اجاره ی یک ملک، درآمدی حاصل شود، به آن مالیات تعلق می گیرد. اگر ملک به شخص حقیقی اجاره داده شود، پرداخت مالیات آن بر عهده ی مالک یا همان موجر است. اما اگر ملک به شرکت ها یا اشخاص حقوقی اجاره داده شود، مستاجر می بایست مالیات آن را پیش از پرداخت اجاره بها محاسبه و از مبلغ منظور شده کسر کند و آن را به سازمان مالیات پرداخت کرده و رسید دریافتی را به مالک تسلیم کند.

همانطور که می دانید این مورد مربوط به ملک های تجاری از جمله مغازه، سوله، زمین کشاورزی، واحد های اداری و تجاری و ... می شود که مالیات آن باید به صورت ماهانه پرداخت گردد. بنابراین، این نوع از مالیات تکلیفی توسط مستاجر پرداخت می شود. موضوع ماده 53 و تبصره 9 قانون مالیات های مستقیم به این مورد اختصاص دارد.

مالیات تکلیفی مضاربه

در زمانی که فردی با دریافت سرمایه از دیگری، فعالیت اقتصادی انجام می دهد (به زبان عامیانه: پول از شما کار از من) به سود حاصله از آن فعالیت مالیات تعلق می گیرد. سرمایه تامین شده از طریق وام مضاربه ی بانکی نیز شامل مالیات خواهد شد. این مالیات باید توسط فرد مشغول به فعالیت اقتصادی که او را عامل یا مضارب نیز می خوانند پرداخت شود و این یعنی سرمایه گذار ملزم به پرداخت آن نخواهد بود و به همین دلیل در دسته ی مالیات تکلیفی طبقه بندی می شود. ماده ی 102 قانون مالیات های مستقیم به این موضوع پرداخته است.

مالیات تکلیفی پزشکان

برابر قانون مصوب سال 1398 کلیه ی مراکز درمانی دولتی و خصوصی موظفند ماهانه 10 درصد از درآمد پزشکان خود را به عنوان مالیات به سازمان مالیاتی کشور بپردازند. برای پزشکانی که در مطب شخصی کار می کنند از طریق صورت حساب بیمه ی بیماران یا پرداخت نقدی آنها، مبلغ مالیات محاسبه شده که باید از طریق سامانه ی مالیات تکلیفی پزشکان به صورت ماهانه پرداخت شود. در انتهای سال ما به التفاوت مالیات برآورد شده نیز از طریق همین سامانه پرداخت خواهد شد.

مالیات تکلیفی شرکت بیمه

طبق تبصره ی 2 ماده ی 109 قانون مالیات های مستقیم، شرکت های بیمه ی خارجی که با همکاری شرکت های بیمه ی ایرانی مشغول فعالیت در داخل کشور هستند موظف به پرداخت مالیات اند. 2 درصد از حق بیمه ی دریافتی از مشتریان ایرانی توسط این شرکت های خارجی باید به صورت ماهانه به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت شود.

مالیات تکلیفی جا به ‌جایی سهام

جا به جایی سهام نیز فعالیتی اقتصادی است که به آن مالیات تعلق می گیرد. وقتی تقل و انتقال سهام شرکت، املاک و یا کسب و کار بین اشخاص انجام شود طبق ماده 143 قانون مالیات های مستقیم، 4 درصد از ارزش سهام مبادله شده به عنوان مالیات باید به سازمان امور مالیاتی پرداخت گردد. پرداخت این مالیات به عهده ی انتقال دهنده یا کارگزار است.

جریمه ی عدم پرداخت مالیات تکلیفی

طبق تعریف، مالیات تکلیفی باید توسط یک واسطه پرداخت شود، بنا براین مسئولیت عدم پرداخت یا دیر کرد مالیات تکلیفی تماما متوجه واسطه حقیقی یا حقوقی خواهد بود. سازمان امور مالیاتی جریمه ی عدم پرداخت مالیات تکلیفی را معادل 10 درصد مبلغ مالیات تعیین کرده است و به ازای هر ماه دیرکرد 2.5 درصد به این مبلغ افروده می شود. همچنین حق شکایت از واسطه متخلف برای سازمان امور مالیاتی در نظر گرفته شده است که مجازات آن، حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال تعیین شده است.

عدم پرداخت مالیات تکلیفی مشمول جرایم ماده 199 قانون مالیات‌های مستقیم می‌شود. این ماده قانونی به طور مشخص به جرایم عدم کسر و ایصال مالیات مودیان دیگر توسط اشخاص حقیقی و حقوقی اشاره دارد.

از شرایط بخشودگی جرایم مالیات های تکلیفی این است که حتی اگر پرداخت صورت نگرفته است، مشمولین در موعد مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم کنند. در صورت نیاز به مشاوره یا برون سپاری تکمیل اظهارنامه به متخصصان، می توانید از خدمات شرکت حسابداری ... در کرج استفاده کنید.

نحوه پرداخت مالیات تکلیفی

اشخاص حقیقی یا حقوقی که وظیفه ی پرداخت مالیات تکلیفی را بر عهده دارند، باید ظرف مدت حداکثر یک ماه با مراجعه به شعب سازمان امور مالیاتی یا سامانه ی اینترنتی سازمان، فیش واریز این مالیات ها را دریافت کنند و با تکمیل اطلاعات مربوطه، مبلغ را به حساب سازمان مالیات واریز نمایند.

محاسبه ی مالیات تکلیفی کاری پیچیده، زمان بر و دشوار است، بنا بر این پیشنهاد می کنیم که به شرکت های حسابداری و یا حسابرس ها سپرده شود. در این راستا می توانید از خدمات شرکت حسابداری ... در کرج استفاده کنید.

تفاوت مالیات تکلیفی و مالیات بر عملکرد

به علت شباهت این دو موضوع به هم گاهی افراد آنها را اشتباه می گیرند. در این مورد باید گفت مالیات بر عملکرد مالیاتی است که از سود خالص اشخاص حقوقی یا حقیقی محاسبه می شود. با یک مثال این موضوع را بیشتر توضیح می دهیم. اجاره ای که مالک از شخص حقیقی بابت منزل مسکونی می گیرد در دسته ی مالیات بر عملکرد او و اجاره ای که صاحب مغازه از مستاجر می گیرد مطابق قانون مالیات تکلیفی محاسبه می شود.

مقدار سود خالص با کسر هزینه ها از کل درآمد محاسبه می شود. سپس با ضرب این عدد در نرخ مالیاب بر عملکرد، مبلغی را که باید به عنوان مالیات بپردازید به دست می آید. سامانه ی سازمان امور مالیاتی کشور مبلغ آن را پس از پر کردن اظهار نامه ی مالیاتی به شما اعلام می کند. این نرخ برای اشخاص حقوقی 25 درصد و برای اشخاص حقیقی مطابق قانون 131 مالیات های مستقیم و به شکل پلکانی است.

مواد مختلف قانون مالیات مستقیم که مربوط به مالیات تکلیفی است: